وحید جلیلی با حضور در برنامه ثریا گفت: برای ورود به بحث ژورنالیزم علمی نیازمند آشنایی با ادبیات متناسب با آن هستیم که در حال حاضر مفاهیم کافی برای آن نداریم که بتوانیم وضعیت ژورنالیزم علمی در کشور را به خوبی تحلیل کنیم.
وی در ادامه اظهار داشت: در سال 88 بنده بحثی را در مورد عدالت رسانه ای مطرح کردم؛ بحث بر سر این بود که عدالت تنها در حوزه اقتصاد تعریف نمی شود بلکه عدالت در حوزه رسانه نیز مطرح است. برقراری عدالت رسانه ای پیش نیاز سایر حوزه های عدالت است. در مجموع می توان گفت که قواره رسانه ای کشور در این حوزه ها قناس و کج است و ساختار مناسبی ندارد و این موضوع باعث گردیده است که شاهد عدم نفع و یا شاید ضرر های زیادی در حوزه ژورنالیزم علمی باشیم.
عدم جذابیت رسانه ای علم و فناوری باور غلطی است
وحید جلیلی فعال فرهنگی در ادامه برنامه اظهار داشت: در حوزه ژورنالیزم، بحث کلاسیکی با عنوان« ارزش های خبری» وجود دارد و به این می پردازد که وقایع مختلف ارزش خبری دارند یا خیر؟ اتفاقا اگر از منظر کلاسیک رسانه که به حوزه علم و فناوری در ایران نگاه کنیم این حوزه ارزش خبری مضاعف دارد. در سال های بعد از انقلاب در کنار پیشرفت های علم و فناوری در کشور شاهد چالش ها و فشار های گوناگونی از سوی کشورهای غربی بوده ایم؛ لذا این حوزه علم فناوری در کشور ما به واسطه تحریم ها و محدودیت ها و درگیری ها ارزش خبری مضاعف پیدا کرده است. متاسفانه مباحثی که در مورد عدم جذابیت حوزه علم و فناوری در کشور ما مطرح می شود قضاوت غلطی است که در رسانه ها نیز مطرح می شود.
به عنوان مثال گفته می شود که فوتبال دارای جذابیت ذاتی است ولی باید سوال کرد که چرا در کشوری مانند آمریکا ورزش بسکتبال جذابیت دارد؟ آیا به خاطر عملکرد رسانه های آنها نیست؟! این جذابیت ظاهری فوتبال به واسطه ضریب دهی فزاینده در رسانه هاست و عملا ذائقه سازی شده است. و باید گفت که پرداختن بیش از حد به یک موضوع و مغفول گذاشتن سایر حوزه ها مصداق اشرافی گری است.
خیزش علمی در کشور عامل مزیت نسبی برای رسانه های داخلی است
وحید جلیلی ژورنالیست و فعال رسانه ای در ادامه با اشاره به نتیجه نظرسنجی پیامکی گفت این نتیجه نشان می دهد به همین مقداری که به موضوع علم در رسانه ها پرداخته شده است برای مردم جذاب و شیرین بوده و در ذهن مردم باقی مانده است و نیز نشان می دهد که این موضوعات علمی در مردم با ضریب بیشتری جذب می شود و مانند سایر اخبار رسانه ها نیست که حالت مصرفی پیدا کرده باشد.
جلیلی در ادامه با تشریح نقش متقابل علم و رسانه در پیشرفت یکدیگر گفت: زمانی گفته می شد که رسانه چه کمکی می تواند به ترویج عمل و گسترش آن انجام دهد؟ اما الان گفته می شود که علم چه کمکی می تواند به رسانه برای پر کردن خلاهای خود کند!
این فعال رسانه ای با اشاره به هجمه وسیع رسانه ها غربی به کشورمان و تلاش های رسانه ها و مسئولین برای تقابل با این رسانه ها تاکید کرد: پرداختن به دستاوردهای علمی کشور می تواند دارای مزیت نسبی در مقابل رسانه های خارجی برای رسانه های کشورمان باشد زیرا رسانه های خارجی به دنبال آن نیستند که به دستاوردهای علمی کشورمان بپردازند و این یک فرصتی را می تواند برای رسانه های داخلی ایجاد کند.
علم باید ابزار کاهش شکاف طبقاتی و محرومیت ها باشد
جلیلی در ادامه برنامه ثریا گفت: از منظر های مختلفی می توان به علم نگریست. یک منظر همین نگاه رایج است که به علم به دید سرگرمی و آموزشی نگریسته شود اما به نظر می آید که باید از افق بالاتری نگریسته شود اگر بخواهیم از منظر دینی به موضوع نگاه کنیم در نهج البلاغه حضرت امیر می فرمایند که« خداوند از عالمان عهد گرفته است که بر گرسنگی مظلومان و شکم بارگی ستمگران صبر نکنند و مبارزه کنند» یعنی اینکه علما علم خود را در راستای مبارزه با محرومیت ها و شکاف طبقاتی استفاده کنند. باید از یک نگاه فانتزی به علم به سمت استفاده از علم به عنوان ابزاری برای ایجاد توازن و مبارزه با محرومیت ها حرکت کنیم. اگر بخواهیم رسانه را ارزیابی کنیم باید آنرا از این منظر ارزیابی کنیم که رسانه رسالت خود را در این حوزه چگونه انجام داده است آیا پس از انقلاب اسلامی علم توانسته است که رسالت خود را در ایجاد توازن و کاهش شکاف طبقاتی انجام دهد یا خبر؟
وی همچنین اظهار داشت: باید به جایی برسیم که همان گونه که مردم منتظر نتیجه یک مسابقه ورزشی هستند منتظر به نتیجه رسیدن پروژه های علمی کشور و دستاوردهای علمی کشور باشند. در جای دیگری در ادبیات دینی داریم که خداوندا از علمی که سودی نمی رساند به تو پناه می برم یعنی علم لاینفع مانند شیطان است و از شر آن باید به خدا پناه برد.
این فعال فرهنگی با تشریح زاویه نگاه دیگری به موضوع علم گفت: از منظری دیگر کسی که سلوک علمی دست پیدا کرده است یک قهرمان ملی است و ارزش آنرا دارد که شخصیت و فرآیند کار او در رسانه ها به عنوان الگو مطرح شود و خود این کار دارای ظرفیت فرهنگی و اجتماعی دارد.
